Dünya Ekonomik Forumu tarafından hazırlanan  2024 Büyümenin Geleceği Raporu, devam eden ekonomik ve jeopolitik şoklarla birlikte 2030 yılına kadar, oran olarak son otuz yılın en düşük seviyesine ulaşacak bir ekonomik yavaşlamaya dikkat çekiyor. 

Türkiye çalışmaları TÜSİAD – Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu tarafından gerçekleştirilen Rapor’da ülkelerin büyüme kalitesi “Yenilikçilik, Kapsayıcılık, Sürdürülebilirlik ve Esneklik” kriterlerine nazaran yine ele alınıyor.  

Dünya Ekonomik Forumu, Rapor ile birlikte, ekonomistler ve farklı alanlardan uzmanlardan oluşan yeni bir Büyümenin Geleceği Teşebbüsü de başlattı.   

Dünya Ekonomik Forumu’nun hazırladığı ve Türkiye çalışmaları TÜSİAD – Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu tarafından gerçekleştirilen 2024 Büyümenin Geleceği Raporu yayınlandı. Dünya Ekonomik Forumu tarafından her sene gerçekleştirilen ve ülkelerin global rekabetçilik durumlarını ortaya koyan “Küresel Rekabetçilik Raporu” yerine bu sene itibariyle yayınlanmaya başlanan “Büyümenin Geleceği Raporu”, ülkelerin büyüme kalitesi kriterlerini yine ele alıyor. Geçtiğimiz yıllarda hazırlanan raporlarda büyümede değerli olan rekabetin artması iken, artık “Yenilikçilik, Kapsayıcılık, Sürdürülebilirlik ve Esneklik” kriterleri ölçü olarak kabul ediliyor. Raporda asıl sorunun, “Ne kadar büyüyeceğiz?” değil; “Nasıl büyüyeceğiz?” olması gerektiğinin altını çiziyor. 

17 Ocak 2024 tarihinde yayınlanan Dünya Ekonomik Forumu raporu, global ekonomik büyümenin yine değerlendirilmesini öneriyor ve 107 iktisattaki büyüme kalitesinin yanı sıra GSYİH’ya bütünsel bir bakış sunan yeni bir çerçeve sunuyor.

Büyümenin Geleceği Raporu, devam eden ekonomik ve jeopolitik şoklarla birlikte 2030 yılına kadar, oran olarak son otuz yılın en düşük düzeyine ulaşacak bir ekonomik yavaşlamaya dikkat çekiyor. Bu gerilemenin, global kalkınmadaki ilerlemeyi toplu olarak bilakis çeviren, iklim krizi ve zayıflayan toplumsal kontrat de dahil olmak üzere birbiriyle temaslı bir dizi global sorunu daha da şiddetlendirmesi bekleniyor.

Dünya Ekonomik Forumu Yönetici Direktörü Saadia Zahidi, “Küresel büyümeyi tekrar canlandırmak, temel zorlukların üstesinden gelmek için gerekli olacak; lakin, büyüme tek başına kâfi değil. 2024 Büyümenin Geleceği Raporu, ekonomik büyümeyi değerlendirmede, hem global hem de ulusal önceliklere uygun olarak, verimliliğin, uzun vadeli sürdürülebilirlik, esneklik ve eşitliğin yanı sıra geleceğe yönelik inovasyonla dengelendiği yeni bir yol öneriyor.”

Rapor ile birlikte, dünyanın dört bir yanından siyaset yapıcıları desteklemek üzere, ekonomik büyüme için yeni bir anlatı oluşturmak ve yenilikçilik, kapsayıcılık, sürdürülebilirlik ve esneklik maksatları ile dengelenmiş bir büyümeye giden en düzgün yolları belirlemek için ekonomistler ve öteki uzmanların yer aldığı  Dünya Ekonomik Forumu’na bağlı iki yıllık bir Büyümenin Geleceği Girişimi de başlatıldı. 

Türkiye’nin Ekonomik Büyüme Analizi 

Büyümenin Geleceği Raporu, birden fazla ülkenin ne sürdürülebilir ne de kapsayıcı olan bir halde büyümeye devam ettiğini, inovasyonu özümseme yahut üretme yeteneklerinin sonlu ve global şoklara olan tesirleri ve duyarlılıklarının en az seviyede olduğunu ortaya koyuyor. Rapor, siyaset yapıcıların bir ülkenin ekonomik büyümesinin karakterini ve tabiatını değerlendirmesine, uygunlaştırma ve sinerji için potansiyel alanları belirlemesine imkan tanıyan ülke seviyesinde bilgiler sağlıyor.

Bir iktisadın gidişatında, yarattığı yararlar ve fırsatlar konusunda tüm paydaşları ne ölçüde kapsadığını ölçen kapsayıcılık ölçütü ile bir iktisadın, şoklara ne ölçüde dayanabildiğini ve bu şoklardan sonra nasıl toparlanabildiğini gösteren esneklik ölçütü, sırasıyla 100 üzerinden aldıkları 55,9 ve 52,8 ile global ölçekte en yüksek puan ortalamaları oldu. Kapsayıcılık ölçütünde 49,7 puan alan Türkiye; yetenek ekosisteminin değerlendirmesinde toplumsal mobilite, iş yerinde kapsayıcılık ve bayanların iş gücüne iştiraki ile kurumsal ekosistem alt kategorilerinde dünya ortalamasının altında kalırken, barınma ve ulaşım muhtaçlıklarının giderilmesi ve besine erişim alt kategorilerinde dünya ortalamasının çok üstünde bir kıymetlendirme notu aldı. 

Küresel ekonomik krizin 15. yılında dünya, Covid-19 pandemisi ve sonrasında gelen kapatmalar ile artan jeopolitik krizlerin tesirlerini hissetmeye devam ederken, esneklik büyümenin en kritik ögelerinden biri haline geldi. Türkiye güç kaynağı çeşitliliği, siber güvenlik endeksi, alt yapı kalitesinde dünya ortalamasının üstünde bir performans sergiledi. Öteki yandan toplumsal kutuplaşma, hukukun üstünlüğü ve yolsuzluk algısı üzere kurumsal kategoriler gelişmeye açık alanlar olarak öne çıktı. 

Raporda, bir iktisadın gidişatında, ekolojik ayak izini çevresel sonlar içinde ne ölçüde tutabildiğini ölçen sürdürülebilirlik ölçütü global ortalaması 100 üzerinden 46,8 oldu. Sürdürülebilir bir büyüme için yeşil dönüşüme yönelik gerekli hünerlerin olmasının, tıpkı vakitte talebin şekillenmesinde değerli olduğu vurgulanıyor. Türkiye 44,9 puan ile emsal ülkeler ortasında sürdürülebilirlik kategorisinde nispeten yüksek puan alan ülke olarak dikkat çekiyor. Türkiye yenilenebilir güce yatırımın GSMH içindeki hissesi ile dünya ortalamasının çok üstünde yer alırken; etraf teknolojileri ticareti, yeşil patentler ile güç verimliliği ve yenilenebilir güç regülasyonları ile dünya ile paralel bir değişim sergiliyor.

Bir iktisatta, büyüme kalitesini uzun vadede geliştirebilmek için yeni teknolojik, toplumsal, kurumsal ve organizasyonel gelişmeleri ne ölçüde özümseyebildiğini ve bu bunlarla gelişebildiğini gösteren yenilikçilik ölçütü, 100 üzerinden 45,2 ile global ölçekte en düşük puan ortalaması olurken bu kategoride Türkiye’nin yenilikçilik notu 40,0 oldu. Türkiye ve kıyaslandığı benzeri ülkelerin global ortalamanın altında kalmalarının en önemli nedenleri, düşük ARGE harcamaları ve yüksek teknoloji içerikli eserlerin ihracatının eksikliği temel nedenler olarak gösterildi. 

Gelir Seviyesine Nazaran Ülkelerin AnaliziÜlke bazında, 2024 Büyümenin Geleceği Raporu’nun kapsadığı 107 iktisattan hiçbiri dört büyüme ölçütünden rastgele birinde 80’in üzerinde bir puan alamadı. Yüksek Gelirli Ekonomilerde Durum2023 yılında kişi başına ortalama 52 bin 475 ABD Doları (satın alma gücü paritesine göre) GSYİH’ye sahip olan yüksek gelirli ekonomilerde, 2018-2023 yılları ortasında son beş yılda kişi başına ortalama yıllık GSYİH’nın %1,01 oranında arttığı görüldü. Bu ekonomilerde genel olarak kapsayıcılık (68,9), yenilikçilik (59,4) ve esneklik (61,9) ölçütleri yüksek puanlar elde ederken, sürdürülebilirlik (45,8) konusunda düzgünleştirme alanı olduğu gözlemlendi. Bu kümedeki ülkeler ortasında; Avustralya, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Suudi Arabistan, Güney Kore, İngiltere ve ABD yer alıyor. Yenilikçilik konusunda dikkate kıymet yüksek puan alan ülkeler ortasında İsviçre (80,4), Singapur (76,4) ve Amerika Birleşik Devletleri (74,1); kapsayıcılık konusunda Finlandiya (77,7) ve Kanada (75,8); sürdürülebilirlik konusunda İsveç (62,9), Almanya (56,3) ve Birleşik Krallık (54,0); esneklik konusunda ise Avustralya (69,5) ve Japonya (66,3) bulunuyor. Bu kümenin daha güçlü ve istikrarlı bir büyüme performansını engelleyen ortak zorluklar ortasında yetenek bulunabilirliği, eşit iş yeri fırsatlarına erişim, yeşil teknolojilerin yavaş gelişimi ve benimsenmesi, yetersiz yine maharet kazanma ve ömür uzunluğu öğrenme yer alıyor.Üst-Orta Gelirli Ekonomilerde Durum2023’te kişi başına ortalama 17 bin 900 ABD doları GSYİH’ye sahip olan üst orta gelirli ekonomilerde, son beş yılda kişi başına ortalama yıllık GSYİH’nın %1,32 oranında arttığı görüldü. Büyüme metotları açısından genel olarak kapsayıcılık (54,8) ve esnekliğe (50,0) nispeten yük verilirken, sürdürülebilirlik (44,0) ve yenilikçilik (39,3) mevzuları güzelleşme alanları olarak dikkat çekiyor.Bu kümede yer alan ülkeler ortasında Arjantin, Brezilya, Endonezya, Meksika, Güney Afrika ve Türkiye yer alıyor. Dikkate bedel yüksek puan alan ülkeler ortasında yenilikçilik konusunda; Malezya (52,3) ve Güney Afrika (44,1);sürdürülebilirlik konusunda; Brezilya (56,0), Botsvana (45,7) ve Kosta Rika (48,8) ve esneklik konusunda; Endonezya (57,9) dikkat çekiyor.Bu kümenin daha güçlü ve istikrarlı bir büyüme performansını engelleyen ortak zorluklar ortasında araştırma kapasitesi, varlık ve gelir eşitsizliği, yüksek yenilenemeyen güç yoğunluğu, atık üretimi ve finansal istikrar yer alıyor.Düşük-Orta Gelirli ve Düşük Gelirli Ekonomilerde Durum2023’te kişi başına ortalama GSYİH’sı 7 bin 633 ABD doları olan düşük orta gelirli ekonomilerde, son beş yılda kişi başına ortalama yıllık GSYİH’nın %1,95 arttığı görüldü. Büyüme yolları açısından genel olarak esnekliğe (50,0) odaklanmış durumdalar. Sürdürülebilirlik konusunda daha varlıklı ekonomilere nazaran daha yüksek puanlar (51,3) mevcut, fakat kapsayıcılık (44,8) ve yenilikçilik (34,9) bahisleri güzelleştirme alanları olarak öne çıkıyor. Bu kümenin daha güçlü ve istikrarlı bir büyüme performansını engelleyen ortak zorluklar ortasında teknoloji emilimi, toplumsal güvenlik ağlarının eksikliği, yenilenebilir güce yetersiz yatırım ve yetersiz sıhhat sistemi kapasitesi yer alıyor.2023’te kişi başına ortalama 1.533 ABD Doları GSYİH’ye sahip olan düşük gelirli ekonomilerin, son beş yılda kişi başına ortalama yıllık GSYİH büyümesinin sadece %0,22 olduğu görüldü. Büyüme usulleri, genel olarak kişi başına çok daha az çevresel ayak izi yaratmaları ile karakterize ediliyor. Bu da yüksek bir sürdürülebilirlik performansı (52,7) elde etmelerini sağlıyor. Öteki yandan esneklik (39,0), kapsayıcılık (29,9) ve yenilikçilik (26,8) uygunlaştırma alanları olarak öne çıkıyor.2024 Büyümenin Geleceği Raporu’na buradan ulaşabilirsiniz. 2024 Yıllık Toplantısı hakkında daha fazla bilgi için http://www.weforum.org/ adresini ziyaret edebilir, #wef24 etiketini kullanarak toplumsal medyada paylaşabilirsiniz.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı