Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Bayan Sıhhati ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenay Ünsal Atan’ın yürütücülüğünü yaptığı, araştırma vazifelisi ve doktora öğrencisi Selin Paker ve Figen Kazankaya ile Uzman Hemşire Furkan Doğan’ın araştırmacı olarak vazife aldığı “Afet ve Acil Durumlarında Bayan Sıhhatini Kıymetlendirme Ölçeğinin Geliştirilmesi” isimli proje, TÜBİTAK 1002 B Acil Takviye Programı kapsamında desteklenmeye uygun bulundu. Proje ile afet ve acil durumlarda bayan sıhhatini değerlendirmeye yönelik geçerli ve emniyetli bir ölçüm aracı geliştirilerek literatüre kazandırılacak.

Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Tam akredite

araştırma Üniversitemiz bilim insanları değerli çalışmalara imza atmaya devam

ediyorlar. Hemşirelik Fakültemiz akademisyenleri, afet ve acil durumlarda

sağlık profesyonelleri tarafından bayan sıhhatinin değerlendirmesi ve afetin

kadın sıhhatine tesirlerini araştırarak, bayanların afet sırası ve sonrasında

karşılaştıkları problemlerin tespit edilmesine yönelik somut bir ölçüm aracı

geliştirecek. Çok değerli ve manalı bulduğum bu projenin yürütücülüğünü

yapan Prof. Dr. Şenay Ünsal Atan’a ve projeye araştırmacı olarak katkı veren

mensuplarımıza teşekkür ediyorum” dedi.

“Afetler bayanlar üzerinde daha fazla olumsuz tesir yaratıyor”

Projenin kapsamı ile ilgili bilgi veren Prof. Dr. Şenay Ünsal Atan “Afet,

etkilenen toplumun kendi kaynaklarını kullanarak başa çıkma kabiliyetini aşan

insani, çevresel ve ekonomik kayıplara neden olarak toplumun işleyişinde ciddi

aksaklıklar meydana getiren olaylardır. Afetler temelde doğal ve insan kaynaklı

olmak üzere iki kümeye ayrılmaktadır. İnsan kaynaklı afetler; kimyasal kazalar,

büyük yangınlar, terör, savaş ve barajların yıkılması üzere olayları kapsarken

doğal afetler; sarsıntı, heyelan, su baskını, kaya düşmesi ve çığ üzere olayları

kapsamaktadır. Meydana gelen afetler toplumları olumsuz olarak etkilemekte

olup sıhhat, ruhsal ve ekonomik meselelere yol açmaktadır. Fakat toplumda

her birey afetlerden birebir formda etkilenmemekle birlikte bayanlar üzerinde daha

fazla olumsuz tesir yaratmaktadır” diye konuştu. 

Doğal afetlerin cinsiyetten bağımsız olarak ortaya çıktığını ancak

sonuçları itibariyle cinsiyetten bağımsız düşünülemeyeceğini vurgulayan Prof.

Dr. Şenay Ünsal Atan, “Çünkü sosyoekonomik, kültürel ve klâsik olarak

cinsiyet eşitsizliklerinin varlığı ve bayanın biyolojik farklılıkları nedeniyle

fiziksel olarak daha güçsüz olması afetlerde daha dezavantajlı bir konuma

gelmesine neden olmaktadır. Bayanların yüzme ve tırmanma üzere becerilerinin

erkeklere nazaran daha az olması afet sırasında fizikî ziyan görebilirliğini

artırmaktadır. Ayrıyeten afet sonrasında üreme sıhhati hizmetlerine erişimde

zorluklar yaşanabilmektedir. Afet sonrasında maruz kalınan ağır gerilim durumuna

bağlı olarak erken doğumlar olabilmekte, lohusalarda yetersiz beslenme

problemleri oluşabilmektedir. Ayrıyeten bayanlar afet sonrası devirde her yönüyle

şiddete maruz kalabilmekte ve ömür alanlarında güvenlik sıkıntıları

yaşayabilmektedir. Bayanların afetlerde fizikî, cinsel, ruhsal şiddet, insan

ticareti ve istismar ile karşı karşıya kaldıkları bildirilmektedir. Tüm bu unsurlar

göz önüne alındığında bayan sıhhatinin korunup geliştirilmesi ve ülkelerin Bin

Yıllık Kalkınma Amaçlarına ulaşabilmesi için afetlerin tesirlerinin cinsiyet

temelli yaklaşımla ele alınması gerektiği ortaya çıkmaktadır” dedi.

“Yaşanabilir bir dünya sağlıklı bayanlarla mümkündür”

Prof. Dr. Şenay Ünsal Atan, “Birleşmiş Milletler (BM) topluluğunun

dünya gündemine taşıdığı Binyıl Kalkınma Gayelerinin (BKH) birincil

hedefleri ortasında bayan sıhhatini düzgünleştirmek yer almaktadır. BM üye ülkeleri

2015 yılında BKH’ini takip etmek üzere 2030 yılına kadar izlenecek

Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKA) ortaya koymuştur. SKA, 2015 yılı

sonrası gündem için bir yol haritası olup tüm ülkelerin bayan, çocuk ve

ergenlerin önlenebilir tüm vefatlarını sona erdirmek ve bu kümelerin sadece

hayatta kalma değil, birebir vakitte gelişmelerine uygun bir ortam yaratmalarını

amaçlamaktadır. Hem BKH hem SKA’nın temel odağında bayan sıhhati yer

almaktadır. Zira bayanlar sağlıklı olduklarında ve ömrün her alanında

eşitliğe sahip olduklarında yaşanabilir bir dünya mümkün olacaktır. Kadınların

refah seviyesinin güzelleştirilmesi, sürdürülebilir kalkınmanın pek çok alanını

önemli ölçüde etkilemektedir. Afet periyotlarında bayanın refahının

iyileştirilmesi ve sürdürülebilmesi için afet idaresi kıymetli bir kavramdır” diye

konuştu.

Afet ve acil durumlarda bayan sıhhatini değerlendirmeye yönelik geçerli

ve emniyetli bir ölçüm aracı geliştirmek emeliyle bu projeyi hazırladıklarına

dikkat çeken Prof. Dr. Şenay Ünsal Atan, “Afet idaresi; afet meydana

gelmeden risklerin tespit edilmesi, ziyanlarının azaltılması ya da önlenmesi ile

afet meydana geldikten sonra süratli karşılık verilmesi ve sonrasında iyileştirme

çalışmalarının yürütülmesini sağlayan stratejik bir idare sistemidir. Afet ve 

acil durumlarda sıhhat profesyonelleri tarafından bayan sağlığının

değerlendirmesi ve afetin bayan sıhhatine tesirlerinin idaresi kıymetlidir.

Bununla birlikte afet idaresinin aktifliği için öncelikli olarak bayanların afet

sırası ve sonrasında karşılaşmış oldukları meselelerin tespit edilmesi

gerekmektedir. Meselelerin gerçek tespiti içinse uygun araçlarla tespitler yapılmalı

ve uygun sorular sorulmalıdır. Buradan hareketler afet ve acil durumlarda

kadınların meselelerini belirlemeye yönelik somut bir ölçüm aracı muhtaçlığı ortaya

çıkmaktadır. Bu nedenle Afet ve Acil Durumlarında Bayan Sağlığını

Değerlendirme Ölçeğinin Geliştirilmesi çalışması planlanmıştır” dedi.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı