Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Zafer Derin’in başkanlığını yaptığı Yeşilova ve Yassıtepe höyüklerinde sürdürülen hafriyat çalışmaları, bölgenin tarihine ışık tutmaya devam ediyor.

İzmir’deki birinci yerleşim alanı olan Yeşilova Höyüğü hafriyat alanını daha evvel ziyaret ettiğini belirten Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Ege Üniversitesi öncülüğünde yürütülen çalışmalar sonucunda çok katmanlı varlıklı bir kültürel mirasın ortaya çıkarılmasının ve İzmir’in tarih öncesi yerleşimine ışık tutan bölgenin turizme kazandırılmasının memnuniyet verici olduğunu söyledi.  

Kentin içindeki birinci yerleşimin kalıntılarının, Bornova Ovası’nın ortasındaki ‘Prehistorik Yerleşim Alanında’ keşfedildiğini lisana getiren Doç. Dr. Zafer Derin, “Yeşilova Höyüğünde 2005 yılından, Yassıtepe Höyüğünde ise 2010 yılından itibaren Kültür ve Turizm Bakanlığı ismine çalışmalarımızı yürütüyoruz. Yeşilova Höyüğü’nde; günümüzden en az 8 bin 500 yıl evvel Neolitik Çağ’ın başından itibaren yerleşen birinci köylüler,  bin yıldan fazla bu alanda kalmışlar. Varlıklı buluntular; güneş formlu pişmiş toprak mühürleriyle organize bir yapıya sahip, avcılık, toplayıcılık ve çiftçilik yapan Egeli bir toplumun varlığını ortaya koyuyor. Yerleşimciler, Gökdere’yi meskenlerinin ortasına yönlendirerek günlük hayatlarında su muhtaçlığını karşılamışlar. Vatoz, çipura üzere balıkları avlayıp, sülünez ve  midye toplayan Neolitik toplumun, denizden ve karadan elde ettikleri bu eserlerle yiyecek kaynaklarını zenginleştirdiği, Anadolu’da Kapadokya Bölgesi ve Melos Adası üzere uzak deniz çok yerleşimlerle ticari münasebetler kurduğu bilinmekte. İnanç bağlamında yabanıl ömür içinde panter, dağ arslanı ve ayının yanı sıra ana tanrıça  kavramının da ön plana çıktığı görülmüştür. Her yıl devam eden çalışmalarla Egeli toplumun hayatına ait binlerce buluntu elde edilmiştir. Üniversite yerleşkemizin çabucak yanında sürdürülen bu çalışmalar; arkeoloji, müzecilik ve mimarlık stajları için açık bir okul niteliğindedir. Kent içinde olması nedeniyle yüzlerce öğrencimizin etkin eğitimine değerli katkıda bulunmaktadır” diye konuştu.

“Anadolu’nun en büyük tarih öncesi yerleşim alanı”

Yassıtepe Höyüğü’ndeki tarihî yerleşimi anlatan Doç. Dr. Derin, “Neolitik toplumun alanı terk etmesinden sonra,  günümüzden 5 bin yıl evvel Erken Tunç Çağ kültürü ile İzmir’in Tarih Öncesi Yerleşim Alanı’nın kuzeydoğusundaki Yassıtepe Höyüğü’nde birinci kentleşmeye yanlışsız adım atıldı.  Yassıtepe’de  etrafı sur ile çevrili  radyal planlı bir yerleşim kuran bu  toplumun, Anadolu ve Ege toplulukları ortasında süren siyasi ve ticari bağların gelişiminde de kıymetli bir rolü var. Çoğunlukla yapıların art odalarını depo olarak kullanan   Yassıtepe yerleşimcileri için kimi eserlerin  ticari bakımdan kıymet kazandığı görülmekte. Bunlardan biri üzüm ve incir,  ikincisi çömlekçilik ve üçüncüsü pota ve birtakım bronz buluntulardan anlaşıldığı kadarıyla metal üretimi olmuştur. Bütün bu datalar, Bornova Ovası’nın ortasında kentin kültürünün doğduğu Yeşilova-Yassıtepe Höyükleri ile şimdi kazılmamış İpeklikuyu Höyüğü’nün bulunduğu alanın, kentin kültürünün ve ticari hayatının geliştiği en kıymetli noktalarından biri olduğunu ortaya koymaktadır. Neolitik Devirden itibaren kültürel süreklilik gösteren birbirine yakın üç höyüğün yer aldığı kent içindeki bu bölge, birebir vakitte Anadolu’nun en büyük ‘Tarih Öncesi Yerleşim Alanı’dır” dedi.

“Bornova’yı turizm merkezine dönüştürüyor”

Yerleşim alanlarının turizme değerli katkılar sağladığını söyleyen Doç. Dr. Derin, “Halen ‘Tarihi Liman Kenti’ İzmir’in ilişki noktası olarak UNESCO Dünya Miras Listesi’ne aday adayıdır. Her iki alan kentin içinde turizm bakımından da yeni bir hareketlilik kazandırmış, her yıl binlerce ziyaretçinin geldiği Bornova’yı turizm merkezine dönüştürmeye başlamıştır. Yeşilova ve Yassıtepe’de ele geçen yapıtların bir kısmı Alsancak Kültür ve Sanat Fabrikası ile İzmir Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir. 2023 yılı çalışmalarında elde edilen buluntular ile Ege Kültürel Sürecine yeni bilimsel bilgiler sunulmuştur” diye konuştu.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı