Egeli bilim takımı, afetlerde bayan sıhhatini değerlendirmeye yönelik ölçüm aracı geliştirecek
Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Bayan Sıhhati ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenay Ünsal Atan’ın yürütücülüğünü yaptığı, araştırma vazifelisi ve doktora öğrencisi Selin Paker ve Figen Kazankaya ile Uzman Hemşire Furkan Doğan’ın araştırmacı olarak vazife aldığı “Afet ve Acil Durumlarında Bayan Sıhhatini Kıymetlendirme Ölçeğinin Geliştirilmesi” isimli proje, TÜBİTAK 1002 B Acil Takviye Programı kapsamında desteklenmeye uygun bulundu. Proje ile afet ve acil durumlarda bayan sıhhatini değerlendirmeye yönelik geçerli ve emniyetli bir ölçüm aracı geliştirilerek literatüre kazandırılacak.Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Tam akreditearaştırma Üniversitemiz bilim insanları değerli çalışmalara imza atmaya devamediyorlar. Hemşirelik Fakültemiz akademisyenleri, afet ve acil durumlardasağlık profesyonelleri tarafından bayan sıhhatinin değerlendirmesi ve afetinkadın sıhhatine tesirlerini araştırarak, bayanların afet sırası ve sonrasındakarşılaştıkları problemlerin tespit edilmesine yönelik somut bir ölçüm aracıgeliştirecek. Çok değerli ve manalı bulduğum bu projenin yürütücülüğünüyapan Prof. Dr. Şenay Ünsal Atan’a ve projeye araştırmacı olarak katkı verenmensuplarımıza teşekkür ediyorum” dedi.“Afetler bayanlar üzerinde daha fazla olumsuz tesir yaratıyor”Projenin kapsamı ile ilgili bilgi veren Prof. Dr. Şenay Ünsal Atan “Afet,etkilenen toplumun kendi kaynaklarını kullanarak başa çıkma kabiliyetini aşaninsani, çevresel ve ekonomik kayıplara neden olarak toplumun işleyişinde ciddiaksaklıklar meydana getiren olaylardır. Afetler temelde doğal ve insan kaynaklıolmak üzere iki kümeye ayrılmaktadır. İnsan kaynaklı afetler; kimyasal kazalar,büyük yangınlar, terör, savaş ve barajların yıkılması üzere olayları kapsarkendoğal afetler; sarsıntı, heyelan, su baskını, kaya düşmesi ve çığ üzere olaylarıkapsamaktadır. Meydana gelen afetler toplumları olumsuz olarak etkilemekteolup sıhhat, ruhsal ve ekonomik meselelere yol açmaktadır. Fakat toplumdaher birey afetlerden birebir formda etkilenmemekle birlikte bayanlar üzerinde dahafazla olumsuz tesir yaratmaktadır” diye konuştu. Doğal afetlerin cinsiyetten bağımsız olarak ortaya çıktığını ancaksonuçları itibariyle cinsiyetten bağımsız düşünülemeyeceğini vurgulayan Prof.Dr. Şenay Ünsal Atan, “Çünkü sosyoekonomik, kültürel ve klâsik olarakcinsiyet eşitsizliklerinin varlığı ve bayanın biyolojik farklılıkları nedeniylefiziksel olarak daha güçsüz olması afetlerde daha dezavantajlı bir konumagelmesine neden olmaktadır. Bayanların yüzme ve tırmanma üzere becerilerininerkeklere nazaran daha az olması afet sırasında fizikî ziyan görebilirliğiniartırmaktadır. Ayrıyeten afet sonrasında üreme sıhhati hizmetlerine erişimdezorluklar yaşanabilmektedir. Afet sonrasında maruz kalınan ağır gerilim durumunabağlı olarak erken doğumlar olabilmekte, lohusalarda yetersiz beslenmeproblemleri oluşabilmektedir. Ayrıyeten bayanlar afet sonrası devirde her yönüyleşiddete maruz kalabilmekte ve ömür alanlarında güvenlik sıkıntılarıyaşayabilmektedir. Bayanların afetlerde fizikî, cinsel, ruhsal şiddet, insanticareti ve istismar ile karşı karşıya kaldıkları bildirilmektedir. Tüm bu unsurlargöz önüne alındığında bayan sıhhatinin korunup geliştirilmesi ve ülkelerin BinYıllık Kalkınma Amaçlarına ulaşabilmesi için afetlerin tesirlerinin cinsiyettemelli yaklaşımla ele alınması gerektiği ortaya çıkmaktadır” dedi.“Yaşanabilir bir dünya sağlıklı bayanlarla mümkündür”Prof. Dr. Şenay Ünsal Atan, “Birleşmiş Milletler (BM) topluluğunundünya gündemine taşıdığı Binyıl Kalkınma Gayelerinin (BKH) birincilhedefleri ortasında bayan sıhhatini düzgünleştirmek yer almaktadır. BM üye ülkeleri2015 yılında BKH’ini takip etmek üzere 2030 yılına kadar izlenecekSürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKA) ortaya koymuştur. SKA, 2015 yılısonrası gündem için bir yol haritası olup tüm ülkelerin bayan, çocuk veergenlerin önlenebilir tüm vefatlarını sona erdirmek ve bu kümelerin sadecehayatta kalma değil, birebir vakitte gelişmelerine uygun bir ortam yaratmalarınıamaçlamaktadır. Hem BKH hem SKA’nın temel odağında bayan sıhhati yeralmaktadır. Zira bayanlar sağlıklı olduklarında ve ömrün her alanındaeşitliğe sahip olduklarında yaşanabilir bir dünya mümkün olacaktır. Kadınlarınrefah seviyesinin güzelleştirilmesi, sürdürülebilir kalkınmanın pek çok alanınıönemli ölçüde etkilemektedir. Afet periyotlarında bayanın refahınıniyileştirilmesi ve sürdürülebilmesi için afet idaresi kıymetli bir kavramdır” diyekonuştu.Afet ve acil durumlarda bayan sıhhatini değerlendirmeye yönelik geçerlive emniyetli bir ölçüm aracı geliştirmek emeliyle bu projeyi hazırladıklarınadikkat çeken Prof. Dr. Şenay Ünsal Atan, “Afet idaresi; afet meydanagelmeden risklerin tespit edilmesi, ziyanlarının azaltılması ya da önlenmesi ileafet meydana geldikten sonra süratli karşılık verilmesi ve sonrasında iyileştirmeçalışmalarının yürütülmesini sağlayan stratejik bir idare sistemidir. Afet ve acil durumlarda sıhhat profesyonelleri tarafından bayan sağlığınındeğerlendirmesi ve afetin bayan sıhhatine tesirlerinin idaresi kıymetlidir.Bununla birlikte afet idaresinin aktifliği için öncelikli olarak bayanların afetsırası ve sonrasında karşılaşmış oldukları meselelerin tespit edilmesigerekmektedir. Meselelerin gerçek tespiti içinse uygun araçlarla tespitler yapılmalıve uygun sorular sorulmalıdır. Buradan hareketler afet ve acil durumlardakadınların meselelerini belirlemeye yönelik somut bir ölçüm aracı muhtaçlığı ortayaçıkmaktadır. Bu nedenle Afet ve Acil Durumlarında Bayan SağlığınıDeğerlendirme Ölçeğinin Geliştirilmesi çalışması planlanmıştır” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı